सन्तानको जन्मदर्ता नबन्दा सिनुरजोराका नारायण खत्वे विचल्लीमा

9 महीना पहिले प्रकाशित

Smrititimes

जनकपुरधाम
कातिक १२ गते ।
धनुषा जिल्लाको लक्ष्मीनियाँ गाउँपालिका २ सिनुरजोराका नारायण खत्वेको सन्तानको जन्मदर्ता नहुँदा उनि विचल्लीमा परेका छन् । दशक भन्दा बढी समय बैदेशिक रोजगामा बिताएका नारायण खत्वेले पठाएका रकमहरु उनका पत्नीले लिएर उनलाई छाडी दुई छोरा सहित वीरगञ्ज बस्न थाले । आफुले कमाएको रकम सहित पत्नी छोड्दा उनलाई मनाउन एक वर्ष सम्म वीरगञ्ज बस्दा समेत उनि एक्लै रहन पुगे ।

उनको पहिले विवाह जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका १६ कपिलेश्वरमा भएको थियो । पत्नी माथी विस्वास गर्दा कमाएका रकम सहित सन्तान पनि संगै नभएपछि निरास भएर केहि वर्ष पछि परिवारजनको सल्लाहमा नारायण फेरी अर्को विहे रमदैयामा गरे । दोस्रो पत्नी संग जीवन वताउन थालेपछि उनको जीवनमा फेरी तरंग आयो । अन्यत्र बस्दै गरेकी पहिलो पत्नीले उनि माथी जिल्ला प्रहरी कार्यालय धन्ुषामा उजुरी दिदाँ थुनामा रहन बाध्य भएका नारायणका पक्षमा रहेका समाजबिच जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषामा भएको सहमती अनुसार पहिला श्रीमतीले सहमती गरेर आफ्ना सन्तानको नागरिकता समेत बनाउन सफल भए । यता, दोस्रो श्रीमतीबाट नारायणले दुईटा सन्तान पाए । उनि भन्न्छन्, पहिलो सन्तानको जन्म दर्ता बनए पनि अहिले देस्रो सन्तानको जन्मदर्ता बन्न सकिरहेको छैन् । ’

आपसी सहमतीमा नारायणले आफु संग रहेको चार धुरको घडेरी नामसारी गरेर आफु किनेको जग्गामा घर बनाएर बस्नथाले । सहमती भएपनि पहिलो पत्नी संग सम्बन्ध बिच्छेद नहूँदा उनको दोस्रो पत्नीको विवाहदर्ता बन्न सकेन । जसकारण अहिले उनको दोस्रो सन्तानको जन्मदर्ता बन्न सकिरहेको छैन । उनका जेठी पत्नीले आफु सम्बनध विच्छेद पनि नगरेको र संगै बस्न पनि नचाहेकाले अहिले उनि विचल्ली अवस्थामा पुगेका छन् ।

गाउँमै राज मिस्त्रीको काम गरिरहेका नारायण बैदेशिक रोजगारीका लागि तयारी गरेका छन् । नेपालको संबिधान अनुसार जेठी पत्नी संग सम्बनध बिच्छेद नहुँदा कान्छी श्रीमती संग नाता प्रमाणित नभए पनि उनिबाट जन्मेका सन्तानको जन्मदर्ता बनाउन सकिन्छ । जन्मदर्ता नवजात शिशुको नैसर्गिक अधिकार रहेको छ । यो मान्यतालाई साकार गर्न सामाजिक क्षेत्रमा काम गरिरहेका दलित समाज उत्थान समिति नेपालले उनको सन्तानको जन्मदर्ता बनाउन पहल गरेका छन् । वडास्तरमा पहल गरेर जन्मदर्ताको प्रक्रियालाई आगाडी बढाउन पहल गरिरहेको समितिका कर्मचारी सुमन झाले जानकारी दिनुभयो । नारायण जस्तै विभिन्न कारणले ति गाउँपालिका लगायत अन्य पालिकाहरुका दलित बस्तीमा जन्मदर्ता नहुनेहरुको संख्या अहिले पनि धेरै छन् । आफुहरुको कार्य क्षेत्र रहेका पालिकाहरुमा व्यक्तिगत घटना दर्ता अभियान हुने झाले जानकारी दिनुभयो ।