अन्न र पानीको भण्डार चुरे जंगल संरक्षण महत्त्वपूर्ण

2 महीना पहिले प्रकाशित

Smrititimes

जनकपुरधाम,फाल्गुन ३ गते ।
हिमालयको उत्पत्तिको क्रममा नदीजन्य पदार्थहरू थुप्रिएर बनेको सबैभन्दा कान्छो पहाड नै चुरे श्रृंखला हो । पश्चिममा पाकिस्तानको इन्डस नदी देखि पूर्वमा भारतको ब्रम्हपुत्र नदीसम्म फैलिएको चुरे श्रृंखला ,चुरे शिवालिकको नामबाट पनि चिनिन्छ । नेपालमा पूर्व इलामदेखि पश्चिम कन्चनपुरसम्म ३६ वटा जिल्लाहरूमा झण्डै ८०० कि.मि.क्षेत्रमा फैलिएको चुरेको कुल भू–भागको १२.७८ प्रतिशत चुरे क्षेत्र नेपालमा पर्दछ । अधिकांश ठाउँमा मधेशको भू–भाग सकिएर माथि उठेको भू–भाग तथा महाभारत क्षेत्रको भू–भागबाट ओर्लिंदा भेटिने अन्तिम पहाडका रूपमा चुरे शिवालिक पहाड रहेको छ । सामान्यतया पूर्ण रूपमा नखाँदिएको खुकुलो पत्रे चट्टान भएको र महाभारत रेन्जबाट बग्ने नदीहरू यही चुरे क्षेत्र भई मधेश तर्फ बग्ने हुँदा प्राकृतिक रूपले यो क्षेत्र अत्यन्त संवेदनशील रहेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०६७ /६८ मा राष्ट्रपति चुरे संरक्षण विकास कार्यक्रम कार्यन्वयनको सुरूवात गरिएको थियो । एक समयमा कृषिमा आत्म निर्भर रहेको देश नेपाल र अन्नको भण्डार मधेशमा रहेको चुरे जंगल लाई संरक्षण गर्न उदेश्यले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र का संस्थापक प्रथम राष्ट्रपति डा राम वरण यादवको परिकल्पनामा वि.सं. २०७१ असार २ गते राष्ट्रपति चुरे-तराई मधेश संरक्षण विकास समिति गठन गरी नेपाल सरकारको मिति २०७४ जेष्ठ ४ गतेको निर्णयानुसारको गुरूयोजना स्वीकृत भई सोहि अनुरूप चुरे संरक्षण विकास कार्यक्रम कार्यान्वयन गरि अघि बढाउनु पर्ने आजको आवश्यकता रहेको छ।
१) चुरे भावर क्षेत्र खानेपानीका लागि एक मात्र श्रोत हो।
२)चुरे विनाशले मधेशको उपजाउं भूमि बंजर भैई पानीको हाहाकार हुने।
३)चुरे विनाशले मधेशमा डुबान ,बाढी ,कटान र जनधनको ठुलो क्षती हुने ।
४) चुरे विनाशले मधेशमा कृषि उत्पादनमा ह्रास हुने ।
५) राज्यद्वारा चुरे विनाशका लागि नीतिगत रुपमा गर्दै आएको सुकुम्बासीको नाममा लालपुर्जा वितरण ,मानव वस्ती विस्तार ,विधालय,कालेज, र अस्पताल सहित भौतिक पुर्वाधार विकास निर्माणमा सहयोग गर्ने कार्य तत्काल नरोकिएमा चुरे विनाश भैई भयावह अवस्था आउने निश्चित छ।
भुसंरक्षण,जल संरक्षण,वन संरक्षण र जैविक विविधताको संरक्षण नै मानव सभ्यताको संरक्षण हो भने याथार्तलाई राज्यले आत्मसात गरि चुरे संरक्षण ऐन बनाएर अघि बढ्नु पर्ने वन विज्ञहरुको सुझाव छ।
संघीय सरकार,प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले संयुक्त रुपमा सहकार्य गरि नेपालको जीवन रेखा रहेको चुरे जंगल र शिवालिक पर्वतलाई वैज्ञानिक प्रविधिबाट संरक्षण नभए सम्म नेपालको अन्न भण्डार रहेको मधेशको उपजाऊ भुमि बन्जर भैई नेपाल रुवाणडा र सुडान जस्तै गरिब देशहरुको LDC सूचीमा सुचिकृत हुने निश्चित छ।

माननीय रामअषिश यादव ज्यूको फेसवुक वालबाट साभार