‘शारदा पहाडी राजनीतिक यात्रामा उडान प्रदेशसभासद देखि समितीको सभापति सम्म’

9 घन्टा पहिले प्रकाशित

Smrititimes

बटुकनाथ झा
प्रदेशसभाको बैठक चलिरहेको छ । सभामा एक महिला नेतृको आवाज बारम्बार गुञ्जिन्छ—कहिले दलित समुदायको सवाल, कहिले चुरे संरक्षणको मुद्दा । उनका शब्दमा वर्षौँको संघर्ष, पीडा र जनताको प्रत्यक्ष अनुभूति मिसिएको हुन्छ । उनी हुन् धनुषाको लालगडमा जन्मिएकी, जनयुद्धको मोर्चादेखि खुला राजनीतिसम्मको यात्रा तय गरेकी प्रदेश सभा सदस्य शारदा पहाडी ।
उनका भावनामा संघर्षका वर्षौंदेखि संचित पीडा मिसिएको हुन्छन् । प्रदेशसभाका बैठकहरूमा उनको आवाज प्रायः सुनिन्छ—कहिले दलित समुदायको सवाल, कहिले चुरे संरक्षणको मुद्दा । उनी हुन् धनुषाको लालगढ़मा जन्मिएकी, जनयुद्धको मोर्चादेखि खुल्ला राजनीतिसम्मको यात्रा तय गरेकी शारदा पहाडी ।
शारदा पहाडीको जन्म धनुषा जिल्लाको लालगढ़मा भएको थियो । पाँच भाइबहिनीमध्ये कान्छी भएर जन्मिएकी उनी, बाल्यकालको उज्यालो बिहानजस्तै सरल र सामान्य जीवन बिताइन् । घरको आर्थिक अवस्था सामान्य भएपछि उनलाई पढाईको लागी खासै संघर्ष गर्नु परेन ।
लालगडमै उनले आफ्नो प्राथमिक शिक्षा पूरा गरिन् । तर गाउँमा माध्यमिक विद्यालय नभएपछि, उनले २ किलोमिटर टाढा रहेको बडरितर्फको बाटो रोज्नुप¥यो । त्यो बाटो उनका लागि केवल दूरी होइन, भविष्यको ढोका थियो—जहाँ हरेक पाइला ज्ञानतर्फको यात्रा थियो ।
जनकपुर हाइस्कुल (आ.आ.र.) मा इन्टर अध्ययन गरिरहेको बेला उनको जीवनमा ठूलो मोड आयो । मानौँ उनको जीवनपथमा नयाँ नदी मिसियो र त्यसले उनको धारलाई अर्को दिशा दियो । कक्षा १२ को छात्रा हुँदाहुँदै उनी राजनीतितर्फ मोडिईन । जनसेनामा होमिए पनि उनमा पढ्ने अठोट बाकी नै थियो । त्यसैले युद्धबाट फ्रकिएपछि उच्च शिक्षा हासिल गरिन् ।
राजनीतिक यात्रामा उडान
२०६१ साल, जब देशमा जनयुद्ध चर्किरहेको थियो, शारदाले आफ्ना सपनासँगै आफ्नो सम्पूर्ण अस्तित्व संघर्षमा होमाइन् । जनसेनामा मेडिकल फाँटमा काम गर्दै उनले पहाडका डाँडा–काँडामा अनगिन्ती पाइला टेकिन् । तराईको समथल मैदानमा हुर्केकी उनलाई उकालो–ओरालो सजिलो थिएन, तर सपनाको उचाइ अझ अग्लो थियो ।
उनले २०६१ सालमा नै जनवादि विवाह गरिन । जनयुद्धमा मेडिकल फाटमा काम गरेको शारदा पहाडी बताउछिन् । उनी केहि समयमा नै माओवादीको जनसेना बाट फक्रिइन र उनले खुल्ला राजनीतिको बाटो रोजिन् ।
विवाहको किस्सा रमाइलो भएको सुनाउदै शारदा पहाडी भन्छिन “घरमा नै राजनीतिक वातावरण भएको कारण मलाई पनि त्यो प्रेरणा मिल्यो ।” उनकी दिदिको पनि जनवादी विवाह भएको थियो । उनका भिनाजुको साथि घरमा आइरहने भएकाले उनका श्रीमान सँग उनको चिनजान भएको थियो र उनले पछि जनवादी विवाह गरिन् । श्रीमान राजनीतिमा भएकाले उनले पनि राजनीतिको बाटो राजिन र युद्धमा होमिइन् ।
राजनीतिमा होमिनुको कारण श्रीमान मात्र कारण नभएको उनी बताउछिन् । “मैले समाजमा जुन विभेद देखेको दिए दलित र गैरदलित, गरिव र धनी र राज्य व्यवस्थाको जुन विभेद थियो त्यसले परिवर्तको हिंसा म पनि बन्न पर्छ भनेर मेरो भित्री मनले भन्यो र त्यो नै मेरो राजनीतिमा लाग्नुको कारण थियो ।” हुन त उनको पारिवारिक वातावणले पनि उनलाई राजनीतिमा होमिन प्रेरणा पनि मिल्यो र सहजता पनि भयो । छोरीले घरको काममा मात्र खुम्चिनु पर्छ भन्ने सोच भन्दा धेरै माथि उठिसकेको थियो उनको पारिवारिक वातावरण जसले गर्दा छोरी भएकै कारण राजनीतिमा लाग्दा भोग्नु पर्ने दुख उनले भोग्न परेन् ।
तराईमा समथल मैदानमा हिडेकी उनलाई जनयुद्धताका पहाडका उकालो डाँडाकाँडामा हिड्न त्यति सजिलो थिएन । तर खोटाङ, सिन्धुलीका डाँडाकाँडा भन्दा अल्ला थिए उनका सपना । उनमा अठोट थियो “मेरो यो संघर्षले नै यो समाज परिवर्तन गर्न योगदान दिने छ ।” जनयुद्धमा होमिएको सानो समयमा नै उनी घर फकिइन् तर उनले झोलामा बोकेर ल्याएकी थिइन् राजनीति र जनताका मुद्धा जसले गर्दा पछि उनी जिल्लाको राजनीतिमा सक्रिय भइन् ।
प्रदेशसभासद देखि समितीको सभापति सम्म
माओवादी शान्ति प्रकियामा आए पछि उनी प्रदेशसभाको समानुपातिक सुचिमा परिन । त्यसले उनलाई फेरि पनि राजनीतिमा सक्रिय गरायो । देश संघियतामा गयो । उनले प्रदेश वाहिर रहदा उनले देशमा अब सबै ठिक हुने र देशले विकासको गति लिने सोचेकी थिइन् । तर प्रदेशसभाको अनुभन उनका लागी तितो बन्यो उनले सोचको जस्तो प्रदेशसभाले काम गर्न नसकेको उनको अनुभव छ । उनी भन्छिन् “ देशमा संघियता आएपछि परिर्वत हुने र जनताले यसको प्रतक्ष लाभ लिन सक्नेछन् सोचेको थिए तर प्रदेशसभामा छिरेपछि अझै जनताले सुविधा पाउन नसकेको देखे”
संघियतामा सरकार बनाउन बहुमत चाहिन्छ । प्रदेश देखि केन्द्रसम्म जसको बहुमत छ उसकै सरकार बन्छ त्यसले गर्दा चाहेर पनि केहि कुराहरु आफुले गर्न नसकेको उनको अनुभव छ । उनी निसास छिन् आफैले संघर्ष गरेर ल्याएको संघियता देखी । उनी भन्छिन “ मैले साचेको संघियता र व्यवहारमा फरक रहेछ । ”
आशा र गुनासो
सरकारले आफ्नो अनुकुलतामा सदन चलाउने उनको गुनासो छ । संख्याको राजनीतिले गर्दा जनताका धेरै सवाल उठाउन चाहाना हुँदाहुँदै पनि त्यसो गर्न नसकेको उनको गुनासो छ । उनी भन्छिन् हामि हाम्रो जिम्मेवारमा प्रतिबद्ध छौँ तर सरकारले आफ्नो अनुकुलतामा अधिवेशन चलाउछ ”
उलले अझै पनि जनताको मुद्धा छोडेकी छैनन् । उनले दलित देखि चुरे संरक्षणका हरेक विषयमा पश्न गरिरहेकी छन् । प्रश्न सोध्ने आफ्नो जिम्मेवारीमा आफु दिनरात खटेको तर सरकार आफ्नो उत्तरदायित्व निभाई नरहेको उनको गुनासो छ । अव उनलाई लाग्न थालेको छ जो सरकारमा छ उही नै शक्तिशाली र उसले नै आफ्नो इच्छाले सरकार चलाउने रहेछ ।

अवस्था परिवर्तनका निम्ति संघर्ष
उनी प्राकितिक स्रोत र वातावरण समितीको सभापति छिन् । प्रदेशमा वन ऐन भएको र चुरे संरक्षणको लागी छुटै ऐन ल्याउनका लागी पहल गरिरहेको उनी बताउछिन् । निति समितीले नबनाउने तर आफु यसको लागी पहलमा लागेको उनी बताउछिन् ।
जनयुद्धको कठिन राजनिति बाटो रोजेकी शारदा पहाडीका लागी आजको खुल्ला राजनिति पति त्यति सजिलो छैन् । जनताका जुन मुद्धा बोकेर जनयुद्धमा हिडकी थिइन आज जनताका तिनै आवाव बोकेर प्रदेशसभा छिरकी छन् । हिजो उनको लडाई र संघर्ष व्यवस्था परिवर्तनका लागी थियो आजको उनको लडाई अवस्था परिवर्तनका लागी बनेको छ । त्यहि भएर त उनी प्रदेशसभामा सुनाइरहन्छिन् जनताका आवाज गरिरहन्छिन् जनताका प्रश्न ।